De zwendel in non-duale kringen: waarom ik met lesgeven ben gestopt maar nu weer mijn rentree maak

Door Scott Kiloby; vertaald door Pleun Vermaas

Ik groeide op, belast met trauma. Gevolg: 20 jaar durende verslaving aan drugs en alcohol. Toen ik eenmaal stopte met deze middelen, stelde ik mezelf een fundamentele vraag:

“Is het mogelijk dit leven te leven zonder te lijden?”

De meeste spirituele en therapeutische technieken, waaraan ik me in de loop van de jaren heb onderworpen, hadden nauwelijks effect. Ik heb diverse dingen geprobeerd, o.a. positief denken, The Secret, 12 stappen Minnesota-model, religie en verschillende vormen van counselling en therapie. Ongeacht de aanpak of methode, er schortte altijd wel iets aan. Het was het allemaal net niet; ofwel te zweef-zweef, ofwel gewoonweg niet effectief. Ik twijfel er niet aan dat deze methodes andere mensen wel soelaas hebben geboden. Dat hebben ze vast en zeker. Ik kon me er echter niet toe zetten hier verder tijd aan te spenderen, omdat ze te intellectueel en niet voldoende ervaringsgericht waren. Al die therapieën en methoden hielden me gewoon in mijn hoofd en ik kon op die manier niet diep genoeg in mijn conditionering en mijn leed doordringen. Dus langzaam maar zeker nam ik afscheid van al die therapieën en methoden. Er was echter maar één aanpak, één oefening die echt invloed had op de loop van mijn leven. Dat was de non-duale leerstoel. Wat ik daar op pikte had tot op de dag van vandaag een diepe impact op mij. Ironisch genoeg, als ik die woorden gebruik, zonder de context van mijn eigen ervaring, dan klinken ze misschien nog het meest zweef-zweef van allemaal! Maar het was het enige wat werkelijk weerslag vond in mij. Het enige dat overbleef was waartoe de non-duale leer je uitnodigt: de mogelijkheid tot ontwaken.
Maar wat betekent dat nou precies? Ik snap die vraag. Dit klinkt als pseudo-spiritualiteit of op zijn best misschien wel als pseudo-wetenschap. Maar als we die bijklank en aannames nou even weglaten, dan blijft er praktisch en krachtig gereedschap over, geheel anders dan al het andere dat ik ben tegengekomen tijdens mijn zoektocht ‘hoe ‘ontwaak’ je uit het menselijk lijden?’.
Laat me dit stapje voor stapje uitleggen:

Wat bedoel ik met ‘non-duale realisatie?

Ik zeg vaak tijdens mijn lezingen dat non-duale realisatie geen zweef-zweef gedoetje is. Het is een daadwerkelijke verschuiving in ervaring en bewustzijn. Het liet me inzien dat mijn onophoudelijke denken, dat donkere schaduwen wierp over het grootste gedeelte van mijn mentale landschap, helemaal niets te maken had met wie ik was. Mijn ware ‘zelf’, als die er überhaupt is, is aanwezigheid; de stilte waarin gedachten opkomen. Door non-duale realisatie veranderde mijn verhouding met gedachten radicaal. Ik noem het maar zodat mensen deze spirituele lessen niet afwijzen ofwel in hetzelfde hokje plaatsen als de “zweef-zweef” en andere spirituele methoden die niet effectief blijken. Toen de realisatie werkelijk tot me doordrong, was de impact ervan niet enkel diepgaand en krachtig. Het veranderde letterlijk de koers van mijn leven. Ik verliet de advocatuur. Ik stopte met alles wat niet meer authentiek voelde. Ik begon gewoon woorden te geven aan deze nieuwe, non-duale realisatie. In het begin ging het puur om het uiten zelf, zoals een zanger een melodie schrijft op basis van akkoorden. Het duurde echter niet lang voor ik me realiseerde dat ik, door te vertellen over mijn eigen ervaring, anderen kon helpen die eveneens leden zoals ik had gedaan.

Wat bedoel ik met ‘ontwaken’?

Die zin kan een keur aan ideeën en indrukken bij je oproepen. Soms, als we iemand horen praten over zijn ‘wakker zijn’ ofwel zijn ‘verlicht zijn’, dan spreekt daar vooral het ego met zijn superieure toontje. Het ontwaken dat ik bedoel, is veel eenvoudiger. Het betekent gewoon zien dat ik niet het ego ben en in het huidige moment leven, in plaats van de hele tijd in mijn hoofd. De eenvoud hiervan is zo prachtig; maar toch vervliegt de werkelijke ervaring van het zijn in het moment radicaal ten opzichte van onze conditionering. We hebben geleerd om ons op zo’n diep niveau te identificeren met onze gedachten, dat het breken met die gewoonte je leven radicaal verandert.

Hoe was het nou, dat ‘wakker worden’?

Ik wilde er nog niet aan dat ik ondertussen anderen hielp, terwijl er nog steeds een aantal zaken waren die bij mij opkwamen, die niet waren doorzien door het oog van aanwezigheid. Ik was van meet af aan een zeer ijverige student van de non-duale leer. Aanvankelijk elke dag, de hele dag, rustte ik in gewaarzijn en merkte ik dat gedachten kwamen en gingen, zonder erin verzonken te raken of ze te geloven. Ik voelde emoties rechtstreeks, zonder gedachten daarbij. Ik deed alles wat ik van de non-duale leraren moest doen. En jawel! Het werkte! Ik kan eerlijk zeggen dat de verschuiving die in 2007 plaatsvond, tot op de dag van vandaag bij me is gebleven. Zelfs nu ik hier zo zit te schrijven, is gewaarzijn gegrondvest in mijn ervaring. Ik leef hier en nu. 

En toen werkte het niet meer…

Maar in dat hier en nu, merkte ik, dat er bepaalde patronen, triggers en verslavend gedrag vochten voor hun leven. Er dienden zich ook nieuwe triggers aan. Een oud trauma kwam opnieuw aan de oppervlakte. Ik heb drie jaar in een heftige seksverslaving gezeten; let wel, dit was NA het ontwaken. En ik vertelde het aan niemand. Ik heb het niet verteld in vergaderingen en schreef er niets over in mijn boeken. Zelfs tegen mijn beste vrienden hield ik er mijn mond over. De schaamte was zo groot dat ik het voor me hield. Ik was godbetert een non-duale leraar, hoe kon ik dit nou uitleggen? Hoe kon dit nou gebeuren NA het ontwaken? Had ik iets gemist? Was ik wel echt ontwaakt? Die vragen kwamen regelmatig bij me op.
De waarheid is, dat die verschuiving naar gewaarzijn alleen nog maar het begin was. Het begin van het zien van alles in mijn conditionering, wat mijn hele leven lang verborgen en onbewust was geweest. Maar toen ik naar onderricht zocht dat me kon helpen bij het begrijpen van dit proces na het ontwaken, vond ik weinig hulp. Feitelijk leken de meeste leraren terug te schrikken om zelfs maar over dit onderwerp te spreken. En bij sommigen leek het er sterk op dat ze de mensen juist wilden laten geloven dat er niet zoiets bestaat als een proces of belichaming na ontwaken. Het non-duale onderricht had me niets meer te bieden. Zoveel was me wel duidelijk. Ik keerde dat alles de rug toe. Gewaarzijn was mijn ervaring geworden. Ja, dat was waar. Maar meer konden ze niet voor me doen. Bij het merendeel van het onderricht bleef het muisstil wat trauma, verslaving, etcetera betreft.
Begrijp me niet verkeerd! Na de verschuiving is het leed in mijn leven drastisch verminderd. De stille stilte is al die tijd gebleven. Maar bepaalde triggers lieten zich niet verjagen door die verschuiving. Ik voelde me wat verloren en eenzaam in die periode, toen ik op zoek was naar de antwoorden op de perikelen van na het ontwaken. Niemand leek er echter over te willen praten.

Door inquiry valt er niets meer te omzeilen

Het puzzelstukje waar ik zo naar had gezocht was inquiry. Mijn team van facilitators en ik hebben de inquiries ontwikkeld, waarmee de puzzel compleet was. Eindelijk had ik een manier gevonden om triggers en overige vormen van lijden die bleven opduiken, te observeren en los te laten. Het leven werd een ware ontdekkingsreis na ontwikkeling van deze krachtige inquiries. Het was alsof ik mijn hele conditionering op een geheel nieuwe wijze verkende. En door inquiry hoefde ik de triggers en trauma niet meer te omzeilen. Ik moest niet alleen maar terugkeren in gewaarzijn als ik getriggerd werd. Ik leerde dat terugkeren naar gewaarzijn in trigger modus, het vaak alleen maar erger maakte. Soms voelde ik me juist vastzitten in gewaarzijn, als een manier om mezelf aan het leven te onttrekken. Maar met inquiry leerde ik dwars door het lijden heen te gaan, zonder me onmiddellijk terug te trekken in de valse veilige haven van gewaarzijn. Als ik een ding echt geleerd heb is het dit: gewaarzijn zelf is niet het antwoord op deze zeer lastige en terugkerende problemen. Daar is een ander soort onderzoek voor nodig. Tijdens het doen van inquiry verkennen we conditionering vanuit het oog van gewaarzijn. Maar we gebruiken dat gewaarzijn niet als een schuilplek of manier om deze problemen te omzeilen. Het vakkundig rechtstreeks aangaan van de problemen, met behulp van inquiry, was het antwoord waar ik naar had gezocht.

De non-duale zwendel

In die periode ontmoette ik vele andere leraren. En ik sprak onder vier ogen met hen over hun ervaringen na het ontwaken. In sommige gevallen kwamen leraren naar mij toe om inquiry te doen naar kwesties die bij hen op popten na ontwaken. Op een gegeven ogenblik stuitte ik op de onbedoelde zwendel van non-duale leringen. Het is een onschuldig soort zwendel. Ze doen het niet met opzet. Maar het is en blijft toch oplichterij. De oplichterij zit hem hierin: al die leraren, ik ook, die worstel(d)en met hun besognes na ontwaken en daar niet over uitweid(d)en. Slechts weinigen doen dat, zoals Adya en enkele anderen. Waarom werd dit aan het zicht van het publiek onttrokken? Misschien omdat de echte waarheid over het leven niet verkoopt? Misschien omdat mensen liever in het sprookje geloven dat non-duale realisatie altijd een einde maakt aan het lijden, voor eens en altijd? Of misschien waren al die leraren gewoon, heel menselijk, vervuld van schaamte? Net zoals dat mij weerhield, waardoor ik jarenlang zweeg over mijn seksverslaving of andere kwesties. Welke reden er ook is voor deze zwendel, voor mij was het zo klaar als een klontje. Daarom stopte ik bijna 5 jaar met lesgeven. Ik maakte alleen nog maar enkele YouTube video’s en eenmaal per jaar deed ik een retraite. Ik was letterlijk weg uit de scene, omdat de scene nep aanvoelde.

De vinger op de zere plek

Nu ben ik weer terug. Maar niet als non-duale leraar. Want mijn team facilitators en ik geven geen les. Wij gaan op verkenning, een eerlijk en authentieke kijk op en omarming van die aspecten die een mens mens maken. Deze manier van verkennen is zoveel breder dan waar het non-duale onderricht over spreekt. Jawel, het bevat zeker ook gewaarzijn. Maar dit reikt verder naar gebieden die ik niet kon bereiken met het non-duale onderricht. Ik had namelijk eindelijk een manier gevonden om de meest koppige en vasthoudende patronen en triggers, die na het ontwaken waren ontstaan, tot rust te brengen.
Ik ben meer iemand die de vinger op de zere plek legt in het non-duale onderricht. Elke keer dat leraren een belofte doen die ze niet waar kunnen maken, wijs ik ze terecht. Ik wil wijzen op alle leugens die uit mijn mond rollen of uit de monden van andere leraren. Ik ben geen klokkenluider die opereert vanuit woede of overstuur zijn. Nee, ik baseer dit op mijn eigen ervaring. Net als zoveel anderen, slikte ik de leugen, dat ontwaken een permanent einde zou betekenen voor het lijden, als zoete koek. Het is niet mijn bedoeling om mensen weg te houden bij non-duaal onderricht. Sterker nog, het tegenovergestelde is waar. Ik moedig mensen juist aan om wel naar het non-duale onderricht te gaan. En als ze gaan, zal ik hen opwachten bij de entree, figuurlijk gesproken, en ze influisteren: “Geloof niet alles van wat je hier hoort of niet hoort. Geloof de onzin niet.” Jawel, non-duale realisatie is een diepgaande en levensveranderende aangelegenheid. En nee, het is niet het antwoord op al het lijden.
Ik wil gewoon de waarheid vertellen, niet alleen over mezelf, maar ook over het onderricht. De enige manier waarop ik überhaupt de waarheid zou kunnen vertellen, zoals ik nu doe, is door inquiry te doen naar schaamte. Ik deed inquiry naar hoe het zou zijn als iedereen de waarheid over mijn ervaring zou weten. En toen de schaamte opkwam, liet deze mij los. Het maakte me vrij om mijn mond open te trekken over de zwendel; de vinger en de zere plek.

Een uitnodiging

Als je geïnteresseerd bent in de waarheid en niets dan de waarheid, ga dan met mij mee op verkenning. Help me de kijk op dit hele spelletje van ontwaken te veranderen. Doe met me mee en deel je menselijke ervaringen en hoe we die kunnen gebruiken om nog dieper in vrijheid, intimiteit en authenticiteit te duiken. Of je kan doen wat ik jaren heb gedaan: de andere wang toekeren, negeren wat hier, in dit blog, gezegd wordt en geloven in het sprookje. Ik ga liever voor de waarheid, niet voor het verhaaltje. De waarheid leven is, voor mij althans, niet enkel het onbedekte huidige moment, waarin er geen gedachten of gevoelens opkomen. Er schuilt ook waarheid in wat er opkomt in gewaarzijn, in onze menselijke ervaringen. Die opkomende dingen vertellen ons wat we nog steeds geloven, waaraan we nog vasthouden of waarmee we ons nog steeds identificeren. Dat is de werkelijke betekenis van leren, te kijken met het oog van inquiry, om zo een licht te schijnen op lijden en het te ontrafelen.
Deze verschijnselen, zoals triggers, trauma’s, verslavingen enzovoorts, zijn in feite een poort naar ware vrijheid. Een vrijheid waar zelfs het non-duale onderricht niets over kan zeggen, omdat zij het leven niet verkent zoals de inquiries dat doen. Misschien is dat het antwoord wel op de reden van hun stilzwijgen over kwesties na het ontwaken. Wanneer leraren zelf hun eigen ervaring niet meer verkennen, dan kunnen ze jou niets leren. Ze zijn ermee gestopt om als een leerling te zijn. Ze zijn de beginnersgeest kwijt. En ze kunnen je zeker niet voorbereiden op wat er allemaal kan gebeuren na het ontwaken.
Dus doe met ons mee!

Schrijf je in voor de Nederlandstalige nieuwsbrief om op de hoogte te blijven (er is ook een Engelstalige mailinglijst)
Schrijf je in voor privésessies met Scott Kiloby (Engelstalig)
kilobycenter(Replace this parenthesis with the @ sign)gmail.com (Engelstalig)
Word lid van de Natural Rest Facebook Groep (Engelstalig)
Word lid van de Living Inquiries Facebook Groep (Engelstalig)
Word lid van de Ontmoetingsplek voor Kiloby & Living Inquiries en Natuurlijke Rust op Facebook (Nederlandstalig)
Volg Scott Kiloby op Facebook, Instagram of Twitter en like, deel en plaats je opmerkingen (Engelstalig)
Lees Scott Kiloby’s boeken (Engelstalig)